نفخ چیست؟
نفخ جایی است که شکم شما احساس پری و ناراحتی می کند. این بسیار رایج است و کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش آن انجام دهید. اما اگر احساس نفخ شدید یا برطرف نشد به پزشک عمومی مراجعه کنید.
علائم نفخ کدامند ؟
ممکن است نفخ داشته باشید اگر:
- احساس می کنید شکم شما پر یا بزرگتر از حد معمول است
- شکم درد یا ناراحتی دارید
- شکم شما غرش می کند یا صدا می دهد
- شما بیش از حد معمول گوز می خورید
علل نفخ چیست؟
شایع ترین دلیل نفخ، وجود گاز زیاد در روده است.این می تواند در اثر برخی غذاها و نوشیدنی ها، مانند برخی سبزیجات و نوشیدنی های گازدار، یا بلعیدن هوا هنگام غذا خوردن ایجاد شود.همچنین می تواند ناشی از مشکلات گوارشی شما باشد، مانند:
- یبوست
- یک عدم تحمل غذایی
- بیماری سلیاک
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- برخی افراد در حوالی دوره قاعدگی خود احساس نفخ می کنند.
نکات تغذیه ای که افراد مبتلا به نفخ لازم است رعایت نمایند:
1- غذاها را کاملا” بجوید و به آهستگی میل نمایید.
2- میزان مصرف مواد غذایی در حد متعادل باشد و از پُرخوری پرهیز نمایید.
3- از مصرف زیاد میوه ها و سبزی ها پرهیز نمایید. پوست میوه ها را حتما” جدا نمایید.
4- مصرف مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی کاهش دهید:
۵- حبوبات
۶- نان های سبوس دار، بیسکویت های سبوس دار، غلات سبوس دار، نان های بیات
۷- مغزها (درصورتیکه به خوبی جویده نشود)
۸- انواع کلم ها، انواع ترب ها، پیاز، خیار، ذرت
۹- موز، سیب، آلوهای خشک، کشمش
۱۰- مواد غذایی حاوی لاکتوز از جمله شیر، بستنی
۱۱- غذاهای چرب، غذاهای سرخ شده، سس های چرب
۱۲- مواد غذایی تهیه شده برای بیماران دیابتی که شیرین کننده های موجود در آنها از نوع سوربیتول، مانیتول و غیره می باشد.
درصورت تمایل به مصرف حبوبات،حتما” حبوبات به مدت 24 ساعت در آب خیسانده شوند و چندین بار آب آنها تعویض شود. همچنین حبوبات کاملا” پخته شوند و در هنگام مصرف کاملا” جویده شوند. لازم به ذکر است که در بین حبوبات کمترین میزان نفخ توسط عدس و ماش ایجاد می شود.
اسهال چیست؟
اسهال را می توان به عنوان افزایش غیرطبیعی در دفعات، حجم یا مایعات مدفوع توصیف کرد. این وضعیت معمولاً از چند ساعت تا چند روز طول می کشد. اسهال معمولاً با گرفتگی شکم همراه است. شایع ترین علل این بیماری ویروس ها، باکتری ها و انگل ها هستند. بیشتر موارد اسهال خود به خود برطرف می شود و تنها درمان مورد نیاز نوشیدن مایعات کافی و جایگزینی الکترولیت های از دست رفته مانند سدیم و پتاسیم برای جلوگیری از کم آبی است. پزشک می تواند در تعیین اینکه آیا به مراقبت های اضافی مانند داروهایی برای درمان عفونت باکتریایی یا ویروسی زمینه ای نیاز دارید یا خیر کمک کند.
نکات تغذیه ای که افراد مبتلا به اسهال لازم است رعایت نمایند:
1- غذاهای خود را در حجم کم و تعداد دفعات بیشتر مصرف نمایید.
2- مصرف سبزی ها را در رژیم غذایی کاهش دهید و از مصرف سبزی های نفاخ از قبیل انواع کلم ها، انواع ترب ها، پیاز، خیار و ذرت پرهیز شود.
3- مصرف میوه ها را در رژیم غذایی کاهش دهید و حتما” پوست میوه را جدا نمایید. از میان میوه ها سیب و موز در کمک به بهبود اسهال مؤثر هستند.
4- در رژیم غذایی از نان های سفید، برنج و سیب زمینی استفاده نمایید و از مصرف نان های سبوس دار و غلات سبوس دار پرهیز نمایید.
5- از مصرف شیر پرهیز شود. مصرف ماست در این بیماران توصیه می شود و بهتر است ماست مصرفی از نوع ماست های پروبیوتیک کم چرب باشد. اضافه نمودن نعناع خشک به ماست نیز توصیه می گردد.
6- میزان نمک در رژیم غذایی در حد کافی باشد.
7- اضافه نمودن سُماق آسیاب شده به غذاها توصیه می گردد.
8- از مصرف حبوبات و مغزها پرهیز نمایید.
9- از مصرف مواد غذایی بسیار سرد یا بسیار داغ پرهیز نمایید.
10- مصرف چای با درجه حرارت کم توصیه می شود.
11- از مصرف زیاد قند، شکر، عسل، نوشابه ها، ماء الشعیر، آبمیوه های صنعتی، شربت، بستنی و مواد غذایی شیرین پرهیز شود.
12- چربی رژیم غذایی در حد کم باشد و از روغن های مایع جهت پخت و پز استفاده شود. از مصرف غذاهای پر چرب، غذاهای سرخ شده در روغن و چربی های جامد پرهیز شود. همچنین از مصرف لبنیات پر چرب، خامه، کره، سوسیس، کالباس و گوشت های پر چربی اجتناب شود.
13- از مصرف مواد غذایی تند و حاوی ادویه زیاد پرهیز گردد.
14- مصرف مایعات به میزان کافی صورت گیرد و بعد از هر بار اجابت مزاج در حالت اسهال، یک لیوان آب یا مایعات مجاز دیگر مصرف شود.
15- از مصرف نوشیدنی های الکلی پرهیز شود.
درصورت حالت تهوع، توصیه های زیر را رعایت نمایید:
1- وعده های غذایی را در حجم کم و تعداد دفعات بیشتر مصرف نمایید.
2- از مصرف غذاهای سرخ شده در روغن، غذاهای پرچربی، مواد غذایی خیلی شیرین، غذاهای پرادویه و غذاهای نفاخ تا حد امکان اجتناب نمایید.
3- در هنگام مصرف وعده های غذایی سعی گردد غذاها بعد از خنک شدن مورد استفاده قرار گیرند تا بوی آنها باعث تشدید حالت تهوع نگردد.
4- در هنگام تهیه غذا حتما هواکش آشپزخانه را روشن نمایید و یا پنجره ها را تا حدودی باز کنید تا از شدت بوی غذا در منزل که سبب تشدید حالت تهوع می گردد جلوگیری شود.
5- در رژیم غذایی خود از میوه ها و سبزی هایی که دارای طعم ملایم هستند استفاده نمایید.
6- در مواقعی که دچار حالت تهوع هستید از مواد غذایی نشاسته ای و خشک همانند بیسکویت های ساده استفاده نمایید. جهت جلوگیری از ایجاد حالت تهوع در صبح، قبل از بلند شدن از رختخواب می توانید مقدار کمی بیسکویت مصرف کنید.
7- سعی کنید تا حد امکان از مصرف مایعات همراه با غذاها پرهیز نمایید. بهتر است مایعات در فاصله
وعده های غذایی به میزان کافی مصرف شود.
8- از مصرف مایعات با معده خالی پرهیز نمایید.
9- جویدن آدامس یا مکیدن آب نبات با طعم مناسب بویژه آبنبات های با طعم نعنا می تواند در بهبود حالت تهوع مؤثر باشد.
10- در رژیم غذایی خود جهت پیشگیری از حالت تهوع از زنجبیل استفاده نمایید.
11- انجام ورزش سبک و کشیدن نفس های عمیق در هوای آزاد می تواند در پیشگیری و درمان حالت تهوع مؤثر باشد.
12- از دراز کشیدن و خوابیدن تا حدود یک ساعت بعد از مصرف غذا پرهیز نمایید.
13- در صورتیکه حالت تهوع منجر به استفراغ شود لازم است بعد از هر بار استفراغ، مقداری مایعات مصرف شود تا ترشحات اسیدی که از معده وارد مری و دهان شده است شسته شوند. همچنین افرادی که دچار استفراغ هستند لازم است در طول روز به میزان کافی مایعات مصرف نمایند تا جبران مایعات دفع شده همراه با استفراغ بشود.
یبوست چیست؟
یبوست وضعیتی است که در آن فرد حرکات روده ناراحت کننده یا نادر دارد. به طور کلی، زمانی که حرکات روده منجر به دفع مقدار کمی مدفوع سفت و خشک، معمولاً کمتر از سه بار در هفته، فرد دچار یبوست می شود.
نکات تغذیه ای که افراد مبتلا به یبوست لازم است رعایت نمایند:
1- همراه با وعده های غذایی صبحانه، ناهار و شام به میزان کافی از گروه سبزی ها مصرف نمایید.
2- در طول روز به میزان کافی از گروه میوه (حداقل 4 عدد) استفاده نمایید.
3- در رژیم غذایی خود میزان مصرف برنج، سیب زمینی و نان های سفید را کاهش دهید و به جای آنها از نان های سبوس دار استفاده نمایید.
4- در صورت مصرف بیسکویت از بیسکویت های سبوس دار استفاده نمایید.
5- در رژیم غذایی خود از حبوبات استفاده نمایید.
6- در طول روز حداقل 10-8 لیوان مایعات بویژه آب مصرف نمایید.
7- در طول روز همراه با مایعات دریافتی می توانید از تخم شربتی و یا خاکشیر نیز استفاده نمایید.
8- مصرف میوه های خشک خیسانده شده در آب همانند آلو خشک، انجیر خشک و برگه های هلو یا زرد آلو توصیه می شود.
9- از مصرف زیاد مواد غذایی حاوی کافئین (از قبیل قهوه، کاکائو، شکلات، نوشابه های سیاه و چایپر رنگ) پرهیز شود.
10- از مصرف زیاد سماق در رژیم غذایی پرهیز شود.
11- در طول روز به میزان کافی فعالیت بدنی داشته باشید و حداقل 1-5/0 ساعت ورزش یا پیاده روی انجام دهید. کم تحرکی سبب بروز یبوست می شود.
12- اجابت مزاج را به تأخیر نیندازید و به محض احساس دفع، اجابت مزاج داشته باشید.
13- نداشتن استرس و حفظ آرامش روحی در بهبود یبوست می تواند مؤثر باشد.
