هماهنگی چشم و دست، یکی از مهارت های ادراکی-حرکتی مهم است که در سال های ابتدایی زندگی کودکان شکل می گیرد. در ادامه به تعریف، علت اهمیت و راهکار های آموزش این مهارت به کودکان در قالب بازی ها و فعالیت های مختلف خواهیم پرداخت.
هماهنگی دست و چشم چیست؟
هماهنگی دست و چشم به توانایی انجام حرکت با دستان تحت هدایت چشم ها گفته می شود. دست ها و چشمان کودکان برای انجام فعالیت ها با یکدیگر همکاری می کنند. گاهی اوقات این فعالیت ها باید با دقت و سرعت بالایی اجرا شوند؛ مثل زمان گرفتن توپ با دست.
برخی از نمونه های هماهنگی دست و چشم
در ادامه به چند مورد از نمونه های هماهنگی دست و چشم در فعالیت های روزانه اشاره شده است:
- گرفتن یک جسم توسط کودک
- ضربه به توپ با راکت تنیس
- بستن بند کفش ها
- نوشتن یک جمله با مداد
- شانه زدن مو ها
- آماده کردن یک فنجان چای
اهمیت هماهنگی دست و چشم در رشد کودک
هماهنگی دست و چشم یک مهارت مهم برای اجرای فعالیت های روزانه ی شما است. اگر قادر به نشانه گرفتن درست و ریختن آب جوش نباشید، حتی نمی توانید یک کار ساده ی روزانه مانند ریختن چای را انجام دهید. نه تنها برای انجام فعالیت های روزانه به هماهنگی دست و چشم نیاز داریم، بلکه برای انجام فعالیت های ورزشی و خواندن و نوشتن در مدرسه نیز از این مهارت استفاده می کنیم.
خواندن و نوشتن به یک هماهنگی دست و چشم قوی نیازمند است. در زمان نوشتن، مغز شما باید محل مداد را دنبال کرده و حرکات دست و انگشتان را برای نوشتن کنترل کند. در زمان خواندن، مغز شما با بینایی چشم کلمات را در هر سطر دنبال می کند.
ارتقا دادن هماهنگی دست و چشم در کودک
رشد هماهنگی دست و چشم در کودکان فرآیندی است که به طور طبیعی و زمانی که کودک در حال بازی کردن است اتفاق می افتد. فرآیند یادگیری این مهارت همیشه باید سرگرم کننده باشد. شما برای ترغیب کودک خود به تمرین و ارتقای سطح هماهنگی دست و چشم، می توانید هر روز یک بازه ی زمانی را به بازی آزاد کودک خود اختصاص داده؛ یا با شرکت دادن کودک خود در فعالیت ها و بازی های ویژه در فضای باز، به رشد این مهارت کمک کنید.
بالشت بازی همراه با شعر
کودکان معمولاً عاشق این بازی می شوند! بالشت ها را برای هم پرتاب کرده و به طور هم زمان روی هماهنگی دست و چشم و خنده کودک خود کار کنید! و همراه با کودک خود شعر بخوانید.
نخ یا کاموا بازی
بازی با نخ و کاموا برای رشد تمرکز و هماهنگی دست و چشم در انجام حرکت های کنترل شده یک تمرین عالی می باشد. کودک باید برای انجام این فعالیت ها چشمان و دستان خود را با دقت بالا با هم هماهنگ کند.
کار در باغ و باغچه
کار در باغچه یک فعالیت عالی در فضای آزاد به منظور رشد و ارتقای مهارت های حرکتی مانند هماهنگی دست و چشم می باشد. فقط کافیست یک ست ساده ی ابزار باغچه داری برای کودک خود تهیه کنید.
بولینگ
بدون خرید وسایل اصلی و گران قیمت، خودتان می توانید با پر کردن چند بطری و رنگ آمیزی آنها با رنگ های مختلف یک ست دست ساز برای بازی کودک خود فراهم کنید. بطری ها را در یک ردیف کنار هم بچینید و نوبتی با غلت دادن توپ، آنها را نشانه بگیرید.
پازل
درست کردن پازل از بهترین فعالیت ها برای هر کودکی محسوب می شود. این فعالیت به رشد مهارت های کلیدی مانند مهارت حرکتی، تشخیص اشکال (پیش از ریاضیات)، حل مسئله، منطق، توجه و البته، هماهنگی دست و چشم منجر می گردد.
بادکنک بازی
یک بادکنک را باد کنید و از کودک خود بخواهید با ضربه زدن به بادکنک، آن را در هوا نگه دارد. از آنجایی که برای پیشگیری از افتادن بادکنک، کودکتان باید سریع بدود، در لحظه فکر کند و به طور هم زمان از دستان و چشمان خود استفاده کند، بازی با بادکنک یک بازی عالی برای کمک به رشد هماهنگی دست و چشم می باشد.
شن بازی
شن بازی، پر کردن سطل با شن و ساختن سازه های کوچک شنی می تواند یک تمرین ایده‌آل برای رشد هماهنگی دست و چشم کودک شما باشد. برای کودک خود ظروف، بیلچه و سطل ها با اندازه های مختلفی تهیه کنید تا حین پیشرفت ذهنی، از این بازی مفرح و خلاقانه لذت ببرد.
بریدن و چسباندن
انواع کاغذ مانند روزنامه، کارتن، مقوا، دستمال و … را در اختیار کودک خود قرار دهید و به کودکتان اجازه دهید آنها را در اشکال و قالب های مختلف ببُرد. یادگیری برش با قیچی یک تمرین عالی برای رشد هماهنگی دست و چشم در سنین پایین می باشد. همچنین، برای چسباندن تکه های کاغذ، برای او چسب تهیه کنید تا علاوه بر تمرین هماهنگی دست و چشم، خلاقیت خود را نیز پرورش دهد.
طناب زدن همراه با موسیقی
طناب زدن برای بسیاری از کودکان کاری دشوار محسوب می شود؛ اما انجام آن برای رشد هماهنگی دست و چشم بسیار مفید است. نه تنها کودک باید بین طرفین بدن خود هماهنگی و تعادل ایجاد کرده و مدام پای تکیه گاه خود را عوض کند، بلکه باید همزمان طناب را با دستان خود چرخانده و مطمئن شود این چرخش با زمان پرش ها هماهنگ است.
نقاشی
کودک شما باید همه روزه زمانی را به نقاشی کردن اختصاص دهد. این فعالیت پایه منجر به ارتقای میزان هماهنگی دست و چشم به منظور انجام کار هایی با ظرافت بالا می شود. ابزار های نقاشی مختلفی را می توانید برای فرزند خود فراهم کنید. مانند کاغذ، مقدا، مداد، آبرنگ، خودکار و …
گچ و تخته سیاه
گچ و یک تخته سیاه بزرگ باعث می شود کودک هنگام تمرین مهارت های حرکتی، از ماهیچه های اصلی و بزرگ بدن خود نیز استفاده کند.
