اسکولیوز، تنها یکی از دلایل کج شدن شانه در کودکان و بزرگسالان است. آیا وقتی در آینه نگاه می کنید، یکی از شانه هایتان بالاتر از دیگری است؟ دلایل زیادی وجود دارند که می توانند باعث بهم خوردن تعادل بدن ما شوند، از وضعیت نامناسب نشستن گرفته تا حمل کیف های سنگین و حتی شرایطی مانند اسکولیوز. در این مقاله، عدم تقارن شانه ها در کودکان را بیان می کنیم.
آیا اسکولیوز باعث ایجاد شانه های نابرابر می شود؟
برخی از جراحان ستون فقرات و همینطور جراحان ارتوپد، در تشخیص و درمان اسکولیوز، تخصص و تبحر لازم را دارند. متخصصان ممکن است دیدگاه های متفاوتی راجع به رابطه بین نابرابری شانه ها و اسکولیوز داشته باشند.
جراح ارتوپد می گوید: وقتی شما به ستون فقرات از روبرو و عقب نگاه می کنید، اسکولیوز را در واقع، به شکل یک انحنای غیرطبیعی ستون فقرات در صفحه کرونال (Coronal Plane) خواهید دید. اگر این انحنا قسمت بالایی ستون فقرات، یعنی مهره های قفسه سینه ای (The Thoracic Spine) را درگیر کند، اغلب موجب عدم تقارن در شانه ها می شود که به آن ها، شانه های نابرابر گویند.
قسمت انحنای بالای اسکولیوز می تواند باعث بلندتر شدن یکی از شانه ها شود و شانه دیگر توسط انحنای ناشی از اسکولیوز، به سمت پایین کشیده می شود. شایع ترین نوع اسکولیوز، اسکولیوز قفسه سینه سمت راست است که اغلب می تواند منجر به بلندتر شدن شانه سمت راست به نسبت شانه سمت چپ شود.
جراح ستون فقرات می گوید: اسکولیوز، همیشه باعث نابرابری شانه ها نمی شود. او می گوید: تا زمانی که منحنی های اسکولیوز شما با هم مساوی باشند، حتی در صورتی که شما اسکولیوز بسیار شدید هم داشته باشید، ممکن است شانه های شما کاملا صاف و متقارن باشند. زمانی که تساوی بین انحنای بالایی و پایینی اسکولیوز بهم بخورد، ما شاهد شانه های نابرابر خواهیم بود.
آیا شانه های نابرابر دلیلی بر وجود اسکولیوز است؟
اگرچه شانه های نابرابر، ممکن است نشان دهنده بیماری اسکولیوز باشند، اما همیشه اینطور نیست و داشتن یک شانه بالاتر از دیگری، دلیل محکمی برای این بیماری نیست. پزشک دیگری می گوید: در هنگام بررسی ستون فقرات بیمار برای تشخیص اسکولیوز، وجود شانه های نابرابر یک علامت هشدار دهنده برای این بیماری است.
نابرابری شانه ها، یکی از علائمی است که پزشکان در هنگام تعیین خطرات ناشی از ناهنجاری های ستون فقرات، به دنبال یافتن آن هستند. عدم تقارن شانه ها، دلایل زیادی دارد، اما زمانی که با تقارن نبودن در بخش های دیگر ستون فقرات همراه باشد، اغلب می تواند یکی از نشانه های اسکولیوز باشد.
جراح ستون فقرات با این نظر موافق است که، اگر چه شانه های نابرابر می تواند علامت اسکولیوز باشد، اما قبل از تشخیص قطعی، معاینه فیزیکی و کامل بیمار لازم است. اگر شما شانه های نابرابری دارید، این می تواند زنگ خطری برای بیماری اسکولیوز باشد و نیاز به یک ارزیابی کامل و معاینه فیزیکی دارید. دکتر هی می گوید که ارزیابی با استفاده از اشعه ایکس، می تواند بسیار مفید باشد.
عوامل بدتر شدن شانه های نابرابر
پزشک خاطر نشان می کند که با پیشرفت بیماری اسکولیوز، انحنای ستون فقرات بیمار می تواند بدتر شود و این مساله به نوبه خود می تواند باعث عدم تقارن بیشتر شانه های بیمار شود. بدتر شدن منحنی، همچنین می تواند منجر به چرخیدن بیشتر ستون فقرات و احتمالا افزایش درد شود. جراح ستون فقرات خاطر نشان می کند که، پیشرفت اسکولیوز همیشه به معنی افزایش عدم تقارن شانه ها نیست.
او می گوید: پیشرفت اسکولیوز، ممکن است باعث نابرابری و عدم تقارن بیشتر شانه ها شود (حتی ممکن است این اتفاق هم رخ ندهد)، اما در واقع این عدم تقارن بین انحنای بالایی و پایینی است که باعث ایجاد شانه های نابرابر می شود. حتی با داشتن اسکولیوز ۹۰ درجه هم می توانید شانه های برابری داشته باشید، این مساله تا زمانی برقرار است که منحنی های به وجود آورنده اسکولیوز، این عدم تقارن را جبران کنند.
با این حال، در صورتی که فردی به دلیل این منحنی ها، دارای عدم تقارن قابل توجهی در شانه هایش باشد، ممکن است شاهد عدم تعادل عضلانی زیادی در وی باشیم. این مساله می تواند باعث فشار و کار بیش از حد بر روی برخی از عضلات و در نتیجه سفت تر شدن آن ها شود، یا باعث شود که سایر عضلات ضعیف شده یا اصطلاحا آتروفی (Atrophy) شوند.
سایر دلایل نابرابری شانه ها
اسکولیوز، تنها دلیل نابرابری شانه ها، یا در واقع همان شانه های شیب دار، نیست. پزشکان، دلایل دیگری را نیز برای این عدم تقارن شانه ها پیدا کرده اند که در ادامه آن ها را بیان می کنیم.
وضعیت بدنی اشتباه
اگر در زمان نشستن یا ایستادن، وضعیت بدنی نامناسب و اشتباهی داشته باشید، برخی از گروه های عضلانی شما سفت می شوند، در حالی که برخی دیگر از آن ها، ضعیف می شوند. با گذشت زمان، و تدوام این وضعیت اشتباه، چارچوب های عضلانی و اسکلتی بدن شما می تواند شکل های ناهمواری به خود بگیرند. شانه های نابرابر، می تواند یکی از دلایل این مساله باشد.
وزن نامتعادل بر روی شانه ها
حمل یک کیف سنگین یا کوله پشتی بر روی یکی از شانه ها، باعث تقویت و رشد نامتقارن و ناموزون عضلات در آن سمت می شود. از آن جایی که به علت تقسیم بار نامتعادل، ماهیچه های طرف دیگر بدن به نسبت طرف دیگر تا حدی ضعیف تر شده اند، بدن شما نیز به سمت غالب (سمتی که بیشتر از آن استفاده شده است)، متمایل می شود. شانه های نابرابر، می تواند از این مساله نیز نشأت بگیرد.
عدم تعادل عضلانی
ممکن است شما برای یک بازه زمانی، ورزشی همانند تنیس را (که ماهیچه های یک طرف بدن را تقویت می کند) انجام دهید یا اینکه ممکن است به علت کارهای مکرر و سختی همچون استفاده از یک ابزار برقی سنگین، بیشتر از یک سمت بدنتان استفاده کنید. این مساله باعث رشد و تقویت نابرابر عضلات بدن در آن سمت می شود. شانه های نابرابر، می تواند ناشی از این عدم تعادل عضلانی باشد.
گوژپشتی (Kyphosis)
در فرد مبتلا به گوژپشتی، قسمت بالایی کمر به جای صاف بودن، گرد است. علائم بیماری گوژپشتی، اغلب شامل شانه های نابرابر است. با این حال، برخی از بیماران مبتلا به گوژپشتی، علائم قابل مشاهده ای از نابرابری شانه ها را نشان نمی دهند.
شانه های نابرابر و اسکولیوز در کودکان
پزشک جراح ارتوپد می گوید: اسکولیوز، بسته به شدت آن و همینطور محل انحناهای ستون فقرات، می تواند باعث ایجاد شانه های نابرابر در کودکان شود. بدن در نتیجه یک انحنا به یک طرف کج می شود و از آن جایی که کودک سعی می کند سر را در وسط بدن نگه دارد، انحناهای متعادل ایجاد می شوند. علیرغم این پیوستگی و همبستگی میان دلایل، دکتر می گوید که وجود شانه های نابرابر، دلیل حتمی برای تشخیص اسکولیوز در کودکان نیست.
وجود شانه های نابرابر، بعید است دلیل و ابزار خوبی برای تشخیص اسکولیوز باشد. بررسی تعادل میان شانه ها، ممکن است یک ارزیابی معقول باشد، اما دیده شده است که کودکانی با وجود ابتلا به اسکولیوز، شانه های متعادل و برابری داشته اند. به سختی می توان گفت که چقدر احتمال دارد که اسکولیوز باعث نامتعادل بودن شانه ها شود.
دکتر می گوید که پیشرفت اسکولیوز می تواند باعث عدم تقارن بیشتری میان شانه ها و در نتیجه منجر به عوارض دیگری نیز شود. به عنوان مثال، با پیشرفت اسکولیوز، خطر ناتوانی در آینده، درد، مشکلات مربوط به زیبایی یا جراحی های اصلاحی، بیشتر می شود.
درمان نابرابری شانه ها
پزشک جراح پس از تشخیص علت نابرابری شانه ها، گزینه های درمانی را بررسی کرده و برنامه درمانی را بسته به نوع بیماری و علت آن برای شما تدوین می کند. برخی از موارد اسکولیوز، ممکن است به درمان هایی با ریسک و خطر کمتر مانند فیزیوتراپی و یا بریس، پاسخ دهند.
با این حال، دکتر می گوید، دلایل ایجاد عدم تقارن ستون فقرات، با جراحی درمان می شوند. فیزیوتراپی، ممکن است فقط به برخی از موارد عدم تقارن و نابرابری شانه ها کمک کند. اما در صورتی که ستون فقرات، عامل اصلی این عدم تقارن باشد، درمان آن بدون انجام عمل های جراحی، دشوار خواهد بود.
