قند و شکر از طولانی ترین و پر کاربردترین مواد شیرین کننده ای هستند که از گذشته های دور تا به امروز در تغذیه بشر استفاده می شوند. این مواد شیرین کننده، به خاطر طعم شیرین و لذیذی که به غذاها و نوشیدنی ها می دهند، مورد علاقه بسیاری از افراد هستند.
اگر این مواد به میزان معقول مصرف شوند، انرژی لازم برای فعالیت های روزانه را فراهم می کنند، اما در صورت استفاده بیش از حد از این محصولات، ممکن است مشکلات جدی برای سلامتی انسان به وجود آید. این مقاله به تاثیرات قند و شکر بر بدن انسان و سلامتی او و همچنین مضرات استفاده از شکر و قند برای شیرین کردن چای، توجه دارد. در ادامه به بررسی مضرات استفاده از قند و شکر می پردازیم.
تفاوت قند و شکر
قند و شکر دو ماده مختلف هستند که در خصوصیاتشان و همینطور ترکیبات شیمیایی شان، تفاوت هایی وجود دارد.
قند: قند، یک مفهوم عمومی تر است و به تمام انواع قند موجود در طبیعت اشاره دارد. قندها شامل انواع ساکاریدها (مانند گلوکز و فروکتوز) و دیساکاریدها (مانند لاکتوز و مالتوز) هستند. قندها در غذاها، میوه ها، سبزیجات، غلات و محصولات لبنی موجود هستند و نقش مهمی در تامین انرژی بدن ایفا می کنند.
شکر: در اصطلاح عمومی، وقتی از «شکر» صحبت می شود، به شکر ساکاروز اشاره می شود که ترکیبی است از گلوکز و فروکتوز. شکر ساکاروز، به عنوان «قند خالص» نیز شناخته می شود و بیشتر از چغندر قند یا نیشکر به دست می آید. این نوع از شکر، بیشتر در آشپزی و صنعت غذایی به عنوان شیرین کننده استفاده می شود، همچنین به سادگی توسط بدن هضم می شود و یک منبع انرژی سریع برای بدن به حساب می آید.
در کل، قند و شکر اصطلاحات متفاوتی هستند که احتمالا در زبان عامیانه ممکن است به اشتباه به جای هم به کار روند.
مضرات استفاده از قند و شکر
استفاده بیش از حد از قند و شکر ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در سلامتی شود، برخی از انواع مضرات قند و شکر عبارتند از:
۱. افزایش ریسک بیماری های قلبی و عروقی:
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند باعث افزایش سطح چربی های خونی و کلسترول شود که به نوبه خود باعث رسوب این مواد در دیواره عروق قلب می شود و از این رو، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی افزایش می یابد.
۲. افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع ۲:
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند باعث مقاومت به انسولین (هورمون کنترل کننده میزان قند خون) در بدن منجر می شود، که این امر باعث افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع ۲ می شود.
۳. ایجاد اختلالات متابولیکی:
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند باعث بروز اختلالات در متابولیسم بدن انسان می شود، که این امر می تواند به مشکلات مرتبط با سطح قند خون، کبد و کلیه ها منجر می شود.
۴. اضافه وزن و چاقی
قند و شکر باعث افزایش انرژی و کالری در بدن می شوند و اگر این انرژی به طور کامل مصرف نشود، به شکل چربی های اضافی در بدن ذخیره می شوند که باعث افزایش وزن و چاقی می شوند. چاقی، باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری های مرتبط با آن، مانند دیابت نوع ۲، بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون بالا و سایر بیماری های مشابه می شود.
۵. افزایش تری گلیسریدها و کلسترول خون
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند باعث افزایش سطح تری گلیسریدها و کلسترول خون شود که در طولانی مدت ریسک بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد.
۶. ایجاد اختلالات گوارشی
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند باعث ایجاد اختلالات گوارشی مانند اسهال، یبوست و نفخ در بدن انسان می شود.
۷. آسیب به کبد
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند باعث افزایش آسیب به کبد و افزایش ریسک ابتلا به بیماری های کبدی شود.
۸. ریسک ابتلا به بیماری های دندانی و لثه ای
مصرف بیش از حد قند و شکر به دلیل ایجاد محیطی امن برای رشد باکتری ها، باعث افزایش ریسک بروز بیماری های دندانی و لثه ای می شوند.
۹. تضعیف سیستم ایمنی
مصرف بیش از حد قند و شکر می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و باعث افزایش حساسیت به عفونت ها و بیماری ها شود.
۱۰. تاثیر مخرب بر سطح انرژی و کاهش تمرکز ذهنی
قند و شکر، اگر به صورت افراطی مصرف شوند، باعث افزایش سطح قند خون و در نتیجه منجر به کاهش توجه و تمرکز ذهنی می شود. همچنین می تواند باعث تغییرات ناشی از نقص نیکوتین آمیدها در مغز می شود که ممکن است تمرکز را از بین ببرد.
اعتیاد به قند و شکر
بدن انسان ممکن است به قند و شکر معتاد شود. این اتفاق به دلیل تاثیراتی است که مصرف قند و شکر بر مغز و سیستم های بیولوژیکی بدن دارد، رخ می دهد. بدن به مصرف قند و شکر به عنوان منبع سریع انرژی عادت می کند و تکرار مصرف، مکانیسم های مشابه با اعتیاد به مواد مخدر در بدن ایجاد می شود. از دلایل اعتیاد بدن به قند و شکر، عبارتند از:
۱. برهم کنش مغز با مصرف قند و شکر
مصرف قند و شکر باعث افزایش سطح دوپامین در مغز می شود. دوپامین یک نوروترانسمیتر است که در ایجاد انگیزه و احساس خوشایند، نقش دارد. افزایش سطح دوپامین، باعث ایجاد احساس لذت و رضایت می شود و باعث می شود فرد به مصرف بیش از حد قند و شکر عادت کند.
۲. تاثیرات قند و شکر بر سیستم بلع
مصرف قند و شکر به عنوان یک ماده شیرین کننده باعث تحریک سیستم بلع بدن می شود، و در اثر مصرف این ماده، احساس راحتی و لذت ایجاد می شود.
۳. ساختارهای عصبی مغز
مصرف قند و شکر در بدن بر روی ساختارهای مغز اثر می گذارد و ممکن است احساس گرسنگی و خواب آلودگی را کاهش دهد و انسان را به مصرف بیش از حد قند و شکر تشویق کند.
میزان مناسب مصرف قند و شکر برای هر فرد
هر فرد باید براساس نیازهای بدنی خود میزان مصرف قند و شکر را تنظیم کند. میزان مناسب و ایده آل مصرف قند و شکر برای بدن انسان براساس فاکتورهای زیر تنظیم می شود:
۱. میزان کالری مصرفی روزانه
میزان مصرف قند و شکر باید براساس میزان انرژی مورد نیاز روزانه هر فرد تعیین شود. این مقدار برای هر فرد به چهار عامل اساسی، همچون جنسیت، سن، فعالیت های روزانه و ترکیب بدنی بستگی دارد. برای محاسبه میزان مجاز انرژی مصرفی می توانید از فرمول های ارائه شده توسط سازمان تغذیه و بهداشت، استفاده کنید.
۲. سبک زندگی
میزان مصرف قند و شکر، همچنین براساس سبک زندگی هر فرد تعیین می شود. افرادی که سطح فعالیت بدنی بالایی دارند، برای تامین انرژی لازم برای بدنشان، به مقدار قند و شکر بیشتری نیاز دارند.
۳. وضعیت سلامتی
برخی از شرایط سلامتی مانند، دیابت، چاقی، بیماری های قلبی و بیماری های دیگر، نیاز به محدودیت در مصرف قند و شکر دارند. در این موارد، مصرف قند و شکر باید تحت نظارت پزشک و متخصص تغذیه انجام شود.
انتخاب جایگزین مناسب برای قند و شکر:
برای جلوگیری از مضرات مصرف بیش از حد قند و شکر، می توان از جایگزین های مناسب و طبیعی، مانند شیرین کننده های طبیعی همچون عسل، استویا، شیره خرما و میوه های خشک استفاده کنید. همچنین، مصرف میوه ها و سبزیجات تازه به عنوان منبع طبیعی شیرینی در تهیه غذاها و نوشیدنی ها پیشنهاد می شود.
توجه به میزان مصرف شیرین کننده ها و تعادل در رژیم غذایی می تواند به حفظ سلامتی و کاهش مخاطرات مرتبط با مصرف قند و شکر کمک کند. همچنین، پیشنهاد می شود که قبل از مصرف هر نوع قند و شکر، به اطلاعات تغذیه ای مرتبط با آن دقت کنید و به توصیه متخصصان در این زمینه، توجه کنید.
مضرات استفاده از شکر و قند برای شیرین کردن چای همیشه مورد توجه بوده است. به همین دلیل یکی دیگر از جایگزین های مناسب قند و شکر برای استفاده در کنار نوشیدنی هایی همچون چای، آبنبات های عسلی هستند.
آبنبات های عسلی برای چای چیست؟
آبنبات های عسلی، از عسل طبیعی که بر روی میله های چوبی قرار گرفته اند، ساخته شده اند. این آبنبات ها در طعم های مختلفی از جمله آبنبات های زنجبیل و عسل، زیره و دارچین و عسل و … در بازار موجود هستند.
این آبنبات ها یک گزینه عالی برای شیرین کردن انواع نوشیدنی های گرم هستند، کافیست آن ها در نوشیدنی خود قرار داده و یک دقیقه صبر کنید، پس از آن می توانید از نوشیدنی شیرین و طبیعی خود لذت ببرید. این آبنبات ها یک گزینه عالی برای گیفت عروسی یا به عنوان شیرین کننده برای وعده صبحانه هستند. مزایا استفاده از آبنبات های عسلی برای چای و انواع نوشیدنی های گرم، عبارتند از:
۱. خوشمزه هستند و استفاده از آن ها راحت است
آبنبات های عسلی حاوی شبدر، در بسته بندی های تکی در بازار موجود هستند و یک گزینه ایده آل برای علاقه مندان به چای هستند. به علت بسته بندی مناسب آن ها، شما می توانید این آبنبات ها را همیشه همراه خود داشته باشید و به راحتی از آن ها استفاده کنید، و به این ترتیب از شر مشکلات بسته بندی و حمل عسل طبیعی راحت خواهید شد. آبنبات های لیمو عسلی، یک شیرین کننده و طعم دهنده ایده آل برای چای هستند.
به دلیل این که این آبنبات ها از عسل طبیعی ساخته شده اند، در فصول سرد، می توان از آن ها برای درمان گلودرد یا سرماخوردگی استفاده کرد. آبنبات های عسلی، به راحتی در آب داغ حل می شوند و می توان از پایه چوبی آن ها به عنوان همزن استفاده کرد و در کسری از ثانیه یک دمنوش/چای عسل عالی تهیه کرد.
۲. استفاده از عسل با کیفیت در تولید آن ها
هر آبنبات عسلی شبدر، از بهترین و با کیفیت ترین عسل شبدر، ساخته شده است که طعمی بسیار لذیذ و خوشمزه دارد. آبنبات های عسلی، جایگزین های بسیار سالم و طبیعی برای انواع شیرین کننده های صنعتی هستند.
۳. چند منظوره بودن آن ها
این آبنبات ها، نه تنها برای شیرین کردن چای و انواع نوشیدنی های گرم مناسب هستند، بلکه به عنوان یک خوراکی شیرین و طبیعی نیز مناسب هستند و می توانید با خوردن آن ها، از خواص عسلی طبیعی استفاده کنید. همچنین این آبنبات ها، گزینه بسیار مناسبی برای افزودن به سبد هدایا دوستان و خانواده تان نیز هستند.
۴. آبنبات های عسلی بسیار سالم و مغذی هستند
عسل، یک جایگزین طبیعی و سالم برای شیرین کننده و قندهای مصنوعی است. این آبنبات ها برای افرادی که می خواهند از خواص عسل مانوکا یا عسل های بدون مواد افزودنی و همینطور شیرین کننده های مصنوعی، همچون شکلات ها، آبنبات های حاوی قند، و سایر خوراکی های شیرین، بهره مند شوند نیز گزینه بسیار مناسبی است.
۵. ایده آل برای هر مناسبتی
شما می توانید به راحتی از این آبنبات ها، برای مهمانی های چای یا صبحانه استفاده کنید و لحظاتی شاد و آرام را برای خود و سایر دوستان و اعضای خانواده تان به ارمغان آورید. شما می توانید آن ها را در بسته بندی های جذاب و شیک قرار داده و به عنوان یک هدیه منحصر به فرد و به یاد ماندنی به دوستان یا اعضای خانواده تان هدیه دهید.
همچنین، آبنبات های عسلی یک گزینه بسیار مناسب، راحت و بدون دردسر، در کنار چای یا سایر نوشیدنی های گرم برای استفاده در رستوران ها، کافه ها و هتل ها هستند.
مضرات چای شیرین
تفاوت بین شکر در میوه و قند و شیرینی چیست؟
قند موجود در میوه و شکر در غذاهای فرآوری شده یکسان نیستند. میوه ها حاوی قندهایی به نام فروکتوز و گلوکز می باشند. هنگامی که این قندها با هم ترکیب می شوند ساکارز ایجاد می گردد. ساکارز به طور طبیعی تقذیبا در همه ی گیاهان وجود دارد اما به ویژه در نیشکر ، چغندر قند شیره افرا ، خرما و عسل فراوان است.
در مقابل، نوشابه ها و شیرینی ها در شکر فرآوری شده بسیار متراکم هستند. یک نوار شکلات به طور متوسط حدود 35 گرم شکر دارد، در حالی که یک نوشابه می تواند تا 39 گرم شکر داشته باشد. علاوه بر این، در حالی که میوه ها حاوی بسیاری از مواد مغذی دیگر مانند ویتامین C و فیبر هستند، شیرینی ها فاقد این اجزای سالم هستند. سطوح نسبتاً پایین قند، در ترکیب با فیبر و سایر مواد مغذی، به جلوگیری از افزایش ناگهانی قند در خون، که برای افراد مبتلا به دیابت مهم است، کمک می کند.
البته خوردن زیاد میوه هم لزوماً سالم نیست. و مراقب میوه‌های خشک و آب میوه باشید – غلظت قند در میوه‌های خشک در مقایسه با میوه‌های تازه و همچنین در آب میوه‌های حاوی قند افزوده بیشتر است.
آیا قند میوه سالم تر از شکر اضافه شده است؟
محققان در این باره می گویند که شکر موجود در میوه و شکر اضافه شده یکسان نیستند و حتی برای افراد دیابتی قند موجود در میوه ها گزینه سالم تری نسبت به شکر از منابع دیگر می باشد.
