چگونه با خطرات استفاده بیش از حد از گوشی های هوشمند و نگاه کردن به صفحات نمایش، مقابله کنیم. آیا تا به حال سعی کرده اید با کودکانی که در دسترس شما هستند، تماس کاری برقرار کنید؟ بدون شک، این یک تجربه رایج است که خیلی از والدین با آن، روبرو شده اند. بسیاری از والدین در دوران پاندمی کرونا، مشغله های زیادی داشتند از جمله، کار کردن (به صورت دورکاری)، مدیریت کارهای خانه و رسیدگی به کودکانشان.
این مساله قابل درک است، که استفاده از گوشی های هوشمند و صفحات نمایش (تلویزیون، کامپیوتر، تبلت، گوشی های رایانه ای و انواع کنسول های بازی)، ابزار ضروری ای برای پرت کردن حواس کودکان و سرگرم کردن آن ها است، بخصوص زمانی که خانواده ها زمان بیشتری را در منزل سپری می کنند و والدین مجبورند به صورت دورکاری، کار کنند. در این شرایط، قرار دادن کودکان در مقابل تلویزیون، یا سرگرم کردن آن ها با بازی های رایانه ای و گوشی های هوشمند، بسیار وسوسه انگیز است.
علاوه بر اینکه مدیریت این مساله در دوران پاندمی، چالش برانگیز است. باید این نکته را در نظر بگیرید، که برای رشد جسمی، عاطفی و شناختی فرزندتان، در نظر گرفتن دستورالعمل هایی برای کنترل زمان استفاده فرزندانتان از صفحات نمایش، بسیار مهم و ضروری است. در این مقاله، روش های استفاده ی کودک از تبلت و موبایل توضیح داده خواهد شد.
استفاده بیش از حد از صفحه نمایش، چه خطراتی دارد؟
آکادمی اطفال، بیش از یک ساعت زمان مشاهده برنامه های تلویزیونی را برای کودکان ۲ تا ۵ ساله، توصیه نمی کند، و سازمان بهداشت جهانی، محدودیت یک ساعته را برای کودکان ۲ تا ۴ ساله، توصیه میکند. استفاده بیش از حد از صفحات نمایش، برای کودکان خطرناک است، زیرا فرصت یادگیری مفاهیم کلیدی زندگی، از آن ها گرفته می شود.
عضو هئیت روانشناسی، توضیح می دهد که مغز کودکان برای رشد و پرورش از روی صفحه نمایش، طراحی نشده است. او میگوید: «مغز به گونه ای طراحی شده است که براساس تعامل با انسان ها و همینطور کاوش در محیط طبیعی اطرافش، رشد کند».
ایشان هشدار می دهد که مشاهده بیش از حد صفحات نمایش می تواند به روش های مختلف بر کودکان اثر بگذارد، از جمله:
جلوگیری از رشد زبانی، شناختی و اجتماعی کودکان
وقتی کودکان بازی های ویدوئی انجام می دهند یا تلویزیون تماشا می کنند، مهارت های تفکر خود را از طریق خواندن، انجام تمرینات هنری یا حل مساله و کند و کاو در محیط طبیعی اطرافشان، تقویت نمی کنند. همچنین علاوه بر این ها، سرگرمی های مبتنی بر صفحه نمایش، می تواند با مهارت های اجتماعی کلامی و غیرکلامی کودکان که از طریق صحبت کردن و تعامل با سایر کودکان و بزرگسالان، ایجاد می شود، تداخل ایجاد کنند.
تاثیر منفی روی کودکان بر رشد دامنه توجه آن ها
رنگ های چشمک زن، نورها و صداهای حاصل از صفحات نمایش، توجه کودکان را به خود جلب می کند، همچنین این ها به تلاش شناختی بسیار کمی نیاز دارند. اگر کودکان هر زمانی که بخواهند، اجازه و امکان دسترسی به صفحه نمایش را داشته باشند، فرصت های بسیار مهمی را برای تمرین کنترل و تنظیم احساساتشان، حفظ توجه و همینطور تمرکز را از دست خواهند داد.
از بین بردن خلاقیتی که می تواند در نتیجه کسالت حاصل شود
خاطر نشان می شود که، اگر کودکان هرگز به اندازه کافی، خسته نباشند، فرصت های زیادی را برای استفاده از خلاقیت خود برای رفع مشکلاتشان را، از دست می دهند. این فرصت ها می تواند به کودکان این امکان را بدهد که احساس خودکفایی بیشتری داشته باشند. در واقع این احساس خودکفایی را زمانی که آن ها متوجه شوند می توانند مشکلات خود را به تنهایی و با سرگرم کردن خودشان، حل کنند و نیازی نیست که همیشه به والدین خود تکیه کنند، به دست می آورند.
علاوه بر این ها، زمانی که کودکان به صفحات نمایش ( اعم از تلویزیون، موبایل، تبلت، کامپیوتر و…) دسترسی دارند، ممکن است به محتوایی دسترسی داشته باشند که برای رده سنی آن ها مناسب نیست، مانند برخی از بازی های خشونت آمیز یا برنامه های ناامن و صفحات با محتوای غیر اخلاقی. برای والدین بسیار حایز اهمیت است که به محتوایی که فرزندانشان دسترسی دارند، آگاه باشند و آن را کنترل کنند.
استفاده بیش از حد از صفحات نمایش می تواند تاثیرات فیزیکی نیز داشته باشد.
استفاده زیاد از صفحات نمایش، علاوه بر مشکلات رشد روحی و شخصیتی، می تواند با ایجاد اختلال در خواب یا افزایش خطر چاقی، بر سلامت جسمانی کودک تاثیر بگذارد. پزشکان همچنین به افزایش تعداد کودکان مبتلا به بیماری های گوارشی مرتبط با استفاده زیاد از صفحات نمایش و کاهش فعالیت های بدنی و تحرک، اشاره کرده اند. والدین ممکن است با شنیدن این مطلب تعجب کنند، که استفاده بیش از حد از صفحات نمایش، می تواند منجر به مشکلات گوارشی (GI)، مانند درد شکم، یبوست یا گرفتگی عضلات شود.
اما دلیل این مساله چیست؟
ارتباط ذهن و روده ممکن است یکی از دلایل آن باشد. مغز و دستگاه گوارش کودک شما، به طور دائمی در حال ارتباط با یکدیگر هستند. به آن محور مغز روده گویند. سلول های خاصی در بدن این ارتباط را تسهیل می کنند.
وقتی بچه ها از بازی های ویدیویی شان عصبانی یا ناامید می شوند و پرخاشگری می کنند، احساسات آن ها می تواند بر سیستم گوارشی شان، تاثیر منفی بگذارد. علاوه بر این، کودکان ممکن است آنقدر درگیر تماشای صفحه نمایش بشوند که عوامل دیگر، بر سلامت گوارش و جسم آن ها تاثیر بگذارند. برخی از بچه ها در حالی که غرق تماشای صفحه نمایش هستند، ممکن است کارهای زیر را انجام دهند.
- فراموش می کنند که آب کافی بنوشند
- از تنقلات راحت و با ارزش غذایی پایین استفاده می کنند، زیرا حاضر نیستند برای غذا خوردن، تماشای صفحه نمایش را متوقف کنند.
- علائم طبیعی بدن را نادیده می گیرند و توالت رفتن را به تعویق می اندازند.
- فعالیت بدنی کمتری دارند و سبک زندگی کم تحرک تری دارند.
- از روال معمول زندگی، همچون زمان توالت رفتن یا مصرف داروهایشان غافل می شوند.
روش های کنترل استفاده ی کودک از تبلت و موبایل
برای به حداقل رساندن اثرات استفاده بیش از حد از صفحه نمایش، این روش ها را امتحان کنید.
زمانی را برای بازی اختصاصی آن ها اختصاص دهید
زمانی برای بازی اختصاصی با آن ها برنامه ریزی کنید، حتی اگر این زمان فقط ۱۵ الی ۲۰ دقیقه باشد. کودکان کم سن و سال تر، مشتاق توجه شما هستند و این تعامل باعث رشد مهارت های شناختی، زبانی و اجتماعی در آن ها می شود. قابل درک است که والدین به غیر از نگهداری از بچه ها، وظایف دیگری نیز دارند، اما سعی کنید هر روز، زمانی را برای وقت گذراندن و بازی با فرزندانتان، اختصاص دهید.
پیشنهاد می شود: « در زمان بازی با فرزندتان، حواستان فقط به بازی باشد و درگیر آن باشید. در این زمان گوشی تلفن خود را کنار بگذارید، اینکار باعث می شود که استفاده درست از صفحه نمایش را به فرزندتان نشان دهید و شما الگویی سالم برای او باشید. به کودکتان اجازه دهید تا بازی را مدیریت کند و در مورد هر کاری در بازی نظر دهد. حتی می توانید به او قول بدهید که در روزهای دیگر نیز زمانی برای بازی با او اختصاص خواهید داد، اما فراموش نکنید که حتما به قولتان عمل کنید».
یک محیط طبیعی، زمین بازی برای کودکان خردسال خود ایجاد کنید
می توانید در بالکن، حیاط یا حتی آشپزخانه، یک میز شن و ماسه یا یک سطل آب برای بازی کودکان محیا کنید. همچنین در داخل خانه می توانید از سینک آب، سطل یا وان حمام برای این کار استفاده کنید. برای جلوگیری از خیس شدن محیط خانه نیز، می توانید از یک تشک یا حوله استفاده کنید.
فضایی فعال ایجاد کنید تا کودکان بتوانند انرژی خود را تخلیه کنند
در صورت نیاز، مبلمان خود را دوباره مرتب کنید. به کودکان اجازه دهید از حلقه های هولاهوپ یا طناب پرش استفاده کنند ( به شرطی که کف منزل شما، برای اینکار مناسب باشد و در آپارتمان زندگی نکنید). همچنین می توانید از توپ های نرمی برای پرتاب کردن و بالشت هایی برای ساختن قلعه یا خانه، استفاده کنید.
با اسباب بازی ها، بازی کنید یا یک سرگرمی جدید برای کودکتان ایجاد کنید
چند اسباب بازی را مخفی نگه دارید و به کودک ندهید، و زمانی که نیاز دارید کودکتان مستقل بازی کند، این اسباب بازی های جدید را به او بدهید تا بیشتر سرگرم شود. همچنین می توانید از کتاب ها، هنرها، صنایع دستی، پازل ها استفاده کنید یا اینکه برای آن ها فرصتی را فراهم کنید که بتوانند یک مهارت جدید مانند باغبانی، عکاسی یا… را فرا گیرند. همچنین از کودکان دعوت کنید تا در پختن غذا برای خانواده به شما کمک کنند، وظایفی را به آن ها محول کنید و بر آن ها نظارت داشته باشید.
به جای تبلت، به کودکانتان یک کتاب بدهید
دادن یک کتاب رنگ آمیزی ساده به همراه مداد رنگی، می تواند ایده خوبی باشد. استفاده از کتاب های مصور که درباره تصاویر توضیحاتی ارائه می دهند، می توانند به توسعه مهارت های خواندن کودکان کمک کند.
به یاد داشته باشید که صفحه نمایش یک امتیاز اضافی برای کودکان است، نه یک حق طبیعی
هر روز قبل از استفاده از صفحه نمایش، از کودکتان بخواهید در کارهای خانه یا به خواهر و برادرهایش، کمک کند یا اینکه زمانی را در فضای باز بگذراند. ایجاد یک لیست روزانه از وظایف می تواند به تعریف انتظارات از کودکتان کمک کند. زمان استفاده از صفحه نمایش ( به عنوان مثال، بازی های ویدئویی، تلویزیون، تبلت، گوشی های هوشمند شبکه های اجتماعی) باید به مدت زمان مشخصی در طول روز محدود شود.
